کد مطلب:99183 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:249

سیاست و مدیریت











سیاست و زمامداری جامعه، بخش دیگری از موضوعات نهج البلاغه است، در این بخش می توان به ترسیمی از چگونگی اداره ی جامعه، توسط یك پیشوای الهی دست یافت.

نامه های نهج البلاغه بیشترین سهم را در معرفی شیوه ی حكومت داری علی علیه السلام دارد.

ملاك های انتخاب فرماندهان و فرمانداران، چگونگی رفتار با مردم، ارتباط با

[صفحه 188]

گروه ها و جریانهای سیاسی جامعه، میزان برخورداری جامعه از آزادی، اخلاق زمامداری، جایگاه و طبقه بندی قوای حاكمه و... برخی از عناوینی است كه می توان از نهج البلاغه رهنمون گرفت.

این موضوعات را می توان در خطبه ها و نامه های عدیده ای ملاحظه كرد.[1].

جامع ترین كلام امیرالمومنین در زمینه زمامداری، فرمان[2] حضرت به مالك اشتر نخعی است، متن این كلام را همراه با ترجمه می آوریم.[3].


صفحه 188.








  1. رجوع شود به: الدلیل علی موضوعات نهج البلاغه، ص 753-659.
  2. این نامه پیش از سیدرضی، در دعائم الاسلام، ج 1، ص 350 و نهایه الارب، ج 6، ص 19 نقل شده است.
  3. این فرمان از گذشته ها مورد شرح و تفسیر قرار گرفته كه شیخ آغابزرگ تهرانی در الذریعه، ج 13، ص 375-374، به چهارده مورد آن دست یافته است. پس از آن نیز شروحی فراوان بر این عهدنامه تحریر و به طبع رسیده كه ذیلا به آن اشاره می شود:

    1- نظام نامه حكومت، محمد كاظم بن محمد فاضل مشهدی (زنده در 1107 ه) تحقیق و تصحیح: مهدی انصاری (انصاریان، قم، 1373ش)، 222 ص.

    2- آئین جهان داری، محمد علی انصاری، 1344و252 ص (ترجمه، شرح، شعر)

    3- نظریه الحكم و الاداره فی عهد الامام علی علیه السلام للاشتر، السید عبدالمحسن فضل الله (دارالتعارف، بیروت، 1983 م)، 226 ص.

    4- نامه روح فزا، علی محمدی تاكندی- رضا شیخ محمدی (حوزه ی علمیه قزوین، قزوین، 1375ش)، 236 ص.

    5- علی و نظام الحكم و الاداره، محمد باقر الناصری (دارالزهراء، بیروت، 1410 ق- 1990 م)، 203 ص.

    6- آئین كشورداری از دیدگاه امام علی علیه السلام، محمد فاضل لنكرانی، تقریر و تنظیم: حسین كریمی (دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران،1368ش)،206 ص.

    7- حكمت اصول سیاسی اسلام، محمد تقی جعفری (بنیاد نهج البلاغه، تهران، 1369ش)، 551 ص.

    8- فرمان حضرت امیرالمومنین علیه السلام، گروهی (شركت سهامی چاپ، تبریز، 1336)، ترجمه به فارسی، انگلیسی، فرانسه و شعر.